Od 25 listopada 2018 r. obowiązują zmienione przepisy odnoszące się do skutków śmierci przedsiębiorcy / pracodawcy. Modyfikacje w tym zakresie zostały wprowadzone przez ustawę z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (Dz. U. poz. 1629) , która nowelizuje m.in. Kodeks pracy oraz ustawę z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwaną dalej „ustawą zasiłkową”.
Powołana ustawa z 5 lipca 2018 r. reguluje zasady tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy, który we własnym imieniu wykonywał działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz kontynuowania działalności gospodarczej wykonywanej z wykorzystaniem tego przedsiębiorstwa.
W stanie prawnym obowiązującym do 24 listopada br., z dniem śmierci pracodawcy umowy o pracę z pracownikami wygasają, z zastrzeżeniem że skutek ten nie nastąpi w razie przejęcia pracownika przez nowego pracodawcę na zasadach określonych w art. 231 Kodeksu pracy.
Po zmianach, zgodnie z ogólną zasadą ustanowioną w art. 632 § 1 Kodeksu pracy, umowy o pracę wygasają z dniem śmierci pracodawcy.
W świetle art. 632 Kodeksu pracy, w przypadku ustanowienia z chwilą śmierci pracodawcy zarządu sukcesyjnego, umowa o pracę z pracownikiem nie wygasa z dniem śmierci pracodawcy, lecz z dniem wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, chyba że przed tym dniem nastąpiło przejęcie pracownika przez nowego pracodawcę na zasadach określonych w art. 231 Kodeksu pracy.
Jeżeli nie ustanowiono zarządu sukcesyjnego po śmierci pracodawcy umowa o pracę wygasa z upływem 30 dni od dnia śmierci pracodawcy, chyba że przed upływem tego terminu:
- małżonek zmarłego przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku,
- spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy,
- spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy albo zapisobierca windykacyjny, któremu zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku,
albo zarządca sukcesyjny, gdy ustanowiono zarząd sukcesyjny, uzgodni z pracownikiem, że stosunek pracy będzie kontynuowany na dotychczasowych zasadach odpowiednio do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego albo do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego. Strony tego porozumienia mogą także uzgodnić wcześniejszy termin rozwiązania umowy o pracę.
Okres od dnia śmierci pracodawcy do dnia wygaśnięcia umowy o pracę albo dokonania uzgodnienia zgodnie z art. 632 § 5 i 6 Kodeksu pracy, albo rozwiązania umowy o pracę na czas określony, zgodnie z art. 632 § 7, jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia.
Zgodnie z nowym przepisem art. 12 ust. 2 pkt 4 ustawy zasiłkowej, zasiłek chorobowy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy przypadającej w czasie usprawiedliwionej nieobecności w pracy, o której mowa w art. 632 § 8 Kodeksu pracy. Wprowadzenie tej zmiany jest konsekwencją powołanej wyżej regulacji w art. 632 § 8 Kodeksu pracy, zgodnie z którą okres od dnia śmierci pracodawcy do dnia wygaśnięcia umowy o pracę albo dokonania uzgodnienia zgodnie z art. 632 § 5 i 6, albo rozwiązania umowy o pracę zgodnie z art. 632 § 7, jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Zatem za czas niezdolności do pracy przypadający w okresie usprawiedliwionej nieobecności w pracy bez prawa do wynagrodzenia, nie przysługuje także zasiłek chorobowy.
Zasady tej nie stosuje się, jeżeli niezdolność do pracy z powodu choroby powstała do dnia śmierci pracodawcy i trwa nieprzerwanie po tym dniu (art. 12 ust. 2a ustawy zasiłkowej). Oznacza to, że w przypadku powstania niezdolności do pracy z powodu choroby przed dniem śmierci pracodawcy albo w jej dniu, przysługuje prawo do zasiłku chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwa nieprzerwanie po tym dniu.
Także, jeżeli w okresie od dnia śmierci pracodawcy do dnia wygaśnięcia umowy o pracę albo dokonania uzgodnienia zgodnie z art. 632 § 5 i 6 Kodeksu pracy, albo rozwiązania umowy o pracę zgodnie z art. 632§ 7, polecono pracownikowi wykonywanie pracy, za którą pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, zastosowanie mają ogólne zasady przyznawania prawa do zasiłku. Jeżeli pracownik stanie się w tym czasie niezdolny do pracy z powodu choroby, nabędzie prawo do zasiłku chorobowego.
Jeżeli niezdolność do pracy z powodu choroby powstanie w czasie usprawiedliwionej nieobecności w pracy, o której mowa w art. 632 § 8 Kodeksu pracy i trwa nieprzerwanie po ustaniu zatrudnienia albo gdy niezdolność do pracy z powodu choroby powstanie po ustaniu zatrudnienia i spełnione są warunki określone w art. 7 ustawy zasiłkowej, prawo do zasiłku chorobowego przysługuje po ustaniu zatrudnienia.
Zasady powyższe mają odpowiednie zastosowanie do ustalania prawa do zasiłku opiekuńczego i świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczenia chorobowego oraz do zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczenia wypadkowego (art. 7 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych).
Powyższych wyjaśnień udzielił ZUS.
